Mide iltihaplanması olarak da bilinen gastrit, tedavisi geciktirilince kansere kadar pek çok ciddi hastalıklara zemin hazırlayabiliyor. Midede yanma, ağrı ve şişkinlik gibi belirtilerle ortaya çıkan gastrit sorunu her yaşta bireylerde görülebiliyor. Memorial Sağlık Grubu Gastroenteroloji Bölümü Uzmanları gastrit hakkında bilgi verdi.

GASTRİT NEDİR?
Midede yanma, ağrı ve şişkinlik gibi belirtilerle kendini gösterebilen gastrit, mide iç duvarının iltihaplanması anlamına gelmektedir. Önemsenmeyerek tedavisi geciktirilen gastrit sorunu, kansere kadar gidebilen ciddi hastalıklara zemin hazırlayabilmektedir. Gastrit mide iltihabı olarak da bilinmektedir.

GASTRİT BELİRTİLERİ NELERDİR?
Gastritin belirtileri hastadan hastaya farklılık göstermekle beraber, genellikle mide yanması, ağrı, bulantı, kusma, şişkinlik hissi, geğirme, erken doyma, iştahsızlık ve yemeklerden tiksinme gibi şikayetlere neden olmaktadır. Bu tarz gastrit belirtisi olan hastaların mutlaka bir uzmana başvurması önerilmektedir.

Gastrit tanısı hasta öyküsünün alınması ve yapılan muayene ile rahatlıkla konulabilmektedir. Ancak hastalarda ağrı şiddetli ise, aşırı veya sürekli bulantı ve kusma varsa ve buna kilo kaybı da eşlik ediyorsa, ilaç kullanımına rağmen iyileşme olmuyorsa veya bu şikayetler 55 yaşın üzerindeki bir kişide yeni ortaya çıkmışsa hasta ileri tetkiklerle değerlendirilmelidir. Bu tetkiklerden en önemlisi, midenin içinin ucunda kamera olan ve endoskop denilen bir alet ile görüntülenmesidir.

Bu sayede doğru tanı konulabilmektedir. Örneğin akut gastritte belirti aniden ortaya çıkan bir mide ağrısıdır. Midenin ağrıyan bölgesine dokunulduğu zaman ağrı daha da artar. Ayrıca akut gastritte sırt ağrısı, kusma, devamlı geğirme, koyu renkli dışkı, mide ekşimesi, mide ağrısından iki büklüm kalma da belirtilerdendir. Kronik gastritte büyük belirtiler görülmez ama tedavi edilmezse uzun zamanda farklı hastalıklara zemin hazırlar.

GASTRİT NEDENLERİ NELERDİR?

Gastrit, her yaşta görülmekle birlikte genellikle erişkin yaştaki bireylerde ortaya çıkmaktadır. Akut yani aniden ve kronik gastrit yani yavaşça gelişen gastrit 2 ayrı grupta incelenir. Alkol, aspirin, ağrı kesici ilaçlar ve stres genellikle akut gastrit tablosuna yol açarken; helikobakter pylori adı verilen ve mide iç duvarında yaşayan, genellikle çocukluk çağlarında kirli sulardan bulaşan çubuk şeklindeki bakteri kronik gastritin en önemli nedenidir.

 

Günümüzde birçok insanın problemi olan gastrite safra reflüsü ve bazı enfeksiyonlar yol açabilmektedir. Tedavi edilmeyen kronik gastrit vakalarında, mide iç duvarında çeşitli doku değişiklikleri oluşabilmekte ve bu durumda genetik yatkınlığı olan, kanserojen maddelere maruz kalan kişilerde kanser oluşmasına zemin hazırlamaktadır. Zihinsel stres, sigara, aşırı alkol kullanımı, ileri yaş, besin zehirlenmeleri, bağışıklık sisteminin kendi vücut hücrelerine saldırması- ki buna otoimmün gastrit de denilebilmektedir- gastrit sebepleri arasında yer almaktadır.

 

GASTRİT NASIL TEŞHİS EDİLİR?

Gastroenteroloji uzmanları hastanın öyküsünü dikkatli bir şekilde almaktadır. Hastanın yeme-içme alışkanlıkları, sigara ya da alkol kullanıp kullanmaması, tıbbi geçmişi, kullanmış olduğu ilaçlar ve şikayetleri iyice dinlenmektedir. Daha sonra fiziki muayeneye geçilmektedir. Fiziki muayenede hastanın karın-mide bölgesinde dokunmayla artan bir ağrının var olup olmadığı gastroenteroloji doktoru tarafından incelenmektedir. Kesin tanı için endoskopi yöntemi uygulanmaktadır. Endoskopide ucunda ışıklı kamera bulunan tüp şeklinde bir cihazla hastanın ağzından girilerek midesine ulaşılmaktadır. Endoskopi sırasında da mideden doku örneği alınabilmektedir. Ayrıca ek olarak vücuttaki iltihap ve patojenleri belirlemek için bazı kan testleri istenebilmektedir. Ayrıca dışkı tetkikleri de yapılarak teşhis konulabilmektedir.

 

GASTRİT NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Hastalığın en önemli tedavisi yaşam tarzı değişiklikleri ve diyet önerileri ile ilaç tedavisinden oluşmaktadır. Bu hastalar, hızlı yemek yememeli, gıdaları iyi çiğneyerek yutmalı, sigara ve alkolden kaçınmalıdır. Kızartma, yağlı yemek, baharatlı gıdaların yanında sucuk, salam, sosis gibi besinlerden uzak durmalıdır. İçecekler aşırı sıcak ya da aşırı soğuk içilmemelidir. Gazlı içecekler bırakılmalı; su içilmelidir. Bol sebze ve meyve yenilmelidir. Hastalara asit baskılayıcı ilaçlar ve eğer helikobakter pylori pozitif saptanmışsa buna yönelik antibiyotikler verilmelidir. Gastrit ilaç ve diyet önerileri ile genellikle başarılı bir şekilde tedavi edilebilen iyi seyirli bir hastalıktır. Düzenli takipler ihmal edilmemelidir.

GASTRİTE İLİŞKİN SIK SORULAN SORULAR

Akut gastrit nedir?

 

Mide zarındaki iltihaplanmaların şiddetli mide ağrısı, mide bulantısı, hazımsızlık, midede şişkinlik, midede ekşime şeklinde belirtilerle ortaya çıkmasına akut gastrit denilmektedir.

 

Kronik gastrit nedir?

 

Erken doyma, bulantı, kilo kaybı, ağızda kötü tat, tükürük salgısının artmasıyla karakterize gastrite de kronik gastrit deniliyor. Kronik gastriti akut gastritten ayıran fark mide ağrısının meydana gelmemesidir. Otoimmün, bakteriyel ve C tipi gastrit olarak üçe ayrılmaktadır. Otoimmün gastritte bağışıklık sistemi mide mukoza hücrelerine saldırmaktadır. Bakteriyel gastritte ise sorumlu Helicobacter Pyloridir. C tipi gastrit ise uzun süreli ilaç kullanımıyla ortaya çıkmaktadır.

 

Gastrite ne iyi gelir? Gastrit diyeti nasıl yapılır?

 

Hastalığın en önemli tedavisi yaşam tarzı değişiklikleri ve diyet önerileri ile ilaç tedavisinden oluşmaktadır. Bu hastaların uyması gereken diyet önerileri şöyle sıralanabilir:

 

Hızlı yemek yeme alışkanlığı bırakılmalı,

Gıdalar iyi çiğnenerek yutulmalı,

Sigara ve alkolden kaçınılmalı,

Kızartmalar, aşırı yağlı yemekler ve baharatlı gıdalar tüketilmemeli,

Sucuk, salam, sosis gibi besinlerden uzak durulmalı

Aşırı sıcak ve soğuk gıdalar ile içeceklerden uzak durulmalı

Gazlı içeceklerin yerine su tüketilmeli

Bol miktarda taze sebze ve meyve ile beslenilmeli.

 

Yüksek lifli gıdalar, balık, tavuk, hindi göğsü gibi az yağlı etler, ev yapımı yoğurt, yulaf ezmesi, tam tahıllar gastrite iyi gelen besinler arasında bulunmaktadır.

 

Gastrit ilacı tedavi için yeterli mi?

 

Gastrit ilacı, gastrit tedavisi için kullanılmalıdır. Ancak en önemli tedavi, beslenme tarzının düzenlenmesidir. Gastrit tedavileri, gastritin türüne göre değişir. Örneğin akut gastrit, bazı ağrı kesicilerle ve sigara-alkolden uzak yaşamakla iyileşebilir. Ancak kronik gastrit problemi yaşanıyorsa Gastroenteroloji doktoru mutlaka size göre bir ilaç önerecektir. Gastrit ilaçları antibiyotikler ve proton pompa inhibatörleri olarak ikiye ayrılmaktadır. Antibiyotikler Helicobacter pyloriyi yok etmek için kullanılır. Antibiyotik tedavileri genellikle 7-14 gün arasında değişmektedir. Antibiyotik tedavisi aksatılmamalıdır. Proton pompa inhibatörleri ise asit üretimini engeller ve bu şekilde tedaviye destek olur.

Gastrite İyi Gelen Yiyecekler Nelerdir?

 

Bazı yiyecekler gastritin tetiklenmesine neden olurken bazı besinler ise, tedavisine ve iyileşme sürecine katkı sağlamaktadır. Buna göre, gastrite iyi gelen bazı yiyecekler şu şekildedir;

 

1. Az Yağlı Proteinler

 

Amino asitlerin birbirine bağlanması sonucu meydana gelen protein, büyük organik bileşiklerdir. Vücuttaki çoğu metabolik faaliyete katılan protein, vücut için yaşamsal öneme sahip olan bir bileşen olmasının yanı sıra, vücuda enerji sağlamasına ve hücre yenilenmesine de yardımcı olmaktadır.

 

Fakat gastrit hastaları için uygun protein tüketimi, az yağlı besinlerden gelen proteindir. Çünkü çok yağlı proteinler, mide asidinin üretimini artırmakta ve mide zarındaki iltihaplanmanın yara oluşumuna (ülsere) dönüşmesine neden olmaktadır.

 

Bundan dolayı, yağlı et ürünleri yerine yağsız et, balık, tavuk ya da soya fasulyesi, baklagiller ile az yağlı süt ürünleri gibi yağ oranı daha düşük olan proteinleri tercih etmek, gastrit için faydalı olacaktır.

 

2. Koyu Yeşil Yapraklı Sebzeler

 

Koyu yeşil yapraklı sebzeler, A vitamini, C vitamini, K vitamini ve folat (B-9 vitamini) bakımından zengin olmasının yanı sıra, demir ve kalsiyum gibi mineraller bakımından da zengindir.

 

Tüm bu vitaminler ve mineraller ise midenin kendi kendini tedavi edebilmesine destek oldukları için, gastrite de iyi gelmektedirler. Hatta koyu yeşil yapraklı sebzeler, gastrit tedavisi boyunca tüketilmekle sınırlı kalmayıp, sonrasında da hastalığın yeniden tekrarlamaması için düzenli olarak tüketilmelidir.

 

Brokoli, lahana, kara lahana, Brüksel lahanası, ıspanak, yeşil fasulye, kuşkonmaz ve bezelye gibi sebzeler ise, gastrite iyi gelen koyu yeşil yapraklı sebzelerden bazılarıdır.

 

3. Flavonoid İçeren Besinler

 

Flavonoid bileşeni, parlak renge sahip olan meyve ve sebzelerin içeriğinde bol miktarda bulunmaktadır. Kızılcık, yeşil çay, kereviz, yaban mersini, biber, elma, biber ve kiraz gibi meyve ve sebzeler ise flavonoid içerikleri sayesinde gastrite neden olan Helicobacter pylori bakterisi ile savaşmakta ve gastritin yayılmasını önlemektedir.

 

Bundan dolayı da, flavonoid bakımından zengin besinler olan bu gibi meyve ve sebzeleri tüketmek, gastritin tedavi edilmesine yardımcı olacaktır ve mideyi de koruyacaktır.

 

4. Karambol Tohumu

 

Doğal bir anti-asit olan karambol tohumu, bu özelliğinden dolayı gastrit için faydalı etkiler göstermektedir. Karambol tohumu, midedeki fazla asidin giderilmesine yardımcı olmakta ve mide mukozasını korumaktadır.

 

Hatta karambol tohumu, hazımsızlık, mide ekşimesi ve şişkinlik gibi diğer bazı mide sorunlarına da iyi gelmektedir.

 

5. Zencefil

 

Anti-iltihap ve anti-bakteriyel özelliklere sahip olan zencefil bu sayede gastrit tedavisine yardımcı olmaktadır. Ayrıca zencefil, iltihaplanmayı azalttığı için, enfeksiyonların giderilmesine yardımcı olmakta ve hazımsızlığın ortadan kaldırılmasını sağlamaktadır.

 

Bundan dolayı, sıcak su içerisinde demlenmiş halde hazırlanmış zencefil çayı ya da zencefil bal karışımı gastriti olan hastaların tüketimine uygun besin kaynaklarıdır. Fakat, zencefilin kan seyreltici ve inceltici özelliği olduğu için, yüksek tansiyon ilaçları kullanan kişiler için uygun değildir.

 

6. Papatya

 

Sindirim sistemi sağlığı açısından faydalı bileşenler içeren papatya, birtakım uçucu yağlar bakımından zengin olduğu için, çay şeklinde demlenip içildiğinde, gastrit tedavisine yardımcı olabilmektedir.

 

7. Çilek

 

Güçlü antioksidan içeriği sayesinde çilek, ayrıca fenolik bileşenler bakımından da zengin olduğu için, gastritin tedavi sürecine ve iyileşmesine yardımcı olmaktadır. Öte yandan çilek, mide astarının iltihaplanmasını önlemekte etkilidir ve iltihap iyileştirici özelliklere de sahiptir.

 

Ayrıca, 2011 yılında Avrupalı araştırmacılar tarafından yapılan çalışmalara göre, düzenli olarak tüketilen çilek, mide mukozasının yine mide dokularına zarar vermesini önlemekte ve var olan zararı da onarmaktadır.

 

8. Yoğurt

 

Bilindiği gibi yoğurt, probiyotikler bakımından zengin olan fermente bir süt ürünüdür. Probiyotikler ise başta bağırsaklar olmak üzere, mide gibi diğer sindirim sistemi organları için olumlu etkiler gösteren faydalı bakterilerden oluşmaktadırlar.

 

Bundan dolayı yoğurt, midedeki Helicobacter pylori bakterisi ile mücadele ederek, gastrit tedavisine yardımcı olmasının yanı sıra, gastritten kaynaklanan ağrıların yatıştırılmasına da destek olmaktadır.

 

9. Nane

 

Anti-iltihap, anti-bakteriyel ve anti-spazm özellikleri bulunan nane, tüm bu sahip olduğu özellikler sayesinde, mide sağlığı ve gastrit tedavisi açısından oldukça etkili bir bitkidir.

 

Hali hazırda sahip olduğu yatıştırıcı özellikleri sayesinde nane, mide zarında meydana gelen iltihaplanmanın azaltılmasına yardımcı olmakta ve mide ekşimesi, hazımsızlık ve bulantı gibi diğer mide problemlerinin giderilmesini sağlamaktadır.

 

Hastalığın en önemli tedavisi yaşam tarzı değişiklikleri ve diyet önerileri ile ilaç tedavisinden oluşmaktadır. Bu hastalar, hızlı yemek yememeli, gıdaları iyi çiğneyerek yutmalı, sigara ve alkolden kaçınmalıdır. Kızartma, yağlı yemek, baharatlı gıdaların yanında sucuk, salam, sosis gibi besinlerden uzak durmalıdır. İçecekler aşırı sıcak ya da aşırı soğuk içilmemelidir. Gazlı içecekler bırakılmalı; su içilmelidir. Bol sebze ve meyve yenilmelidir. Hastalara asit baskılayıcı ilaçlar ve eğer helikobakter pylori pozitif saptanmışsa buna yönelik antibiyotikler verilmelidir. Gastrit ilaç ve diyet önerileri ile genellikle başarılı bir şekilde tedavi edilebilen iyi seyirli bir hastalıktır. Düzenli takipler ihmal edilmemelidir.

 

Hastalığın en önemli tedavisi yaşam tarzı değişiklikleri ve diyet önerileri ile ilaç tedavisinden oluşmaktadır. Bu hastalar, hızlı yemek yememeli, gıdaları iyi çiğneyerek yutmalı, sigara ve alkolden kaçınmalıdır. Kızartma, yağlı yemek, baharatlı gıdaların yanında sucuk, salam, sosis gibi besinlerden uzak durmalıdır. İçecekler aşırı sıcak ya da aşırı soğuk içilmemelidir. Gazlı içecekler bırakılmalı; su içilmelidir. Bol sebze ve meyve yenilmelidir. Hastalara asit baskılayıcı ilaçlar ve eğer helikobakter pylori pozitif saptanmışsa buna yönelik antibiyotikler verilmelidir. Gastrit ilaç ve diyet önerileri ile genellikle başarılı bir şekilde tedavi edilebilen iyi seyirli bir hastalıktır. Düzenli takipler ihmal edilmemelidir.

 

Hastalığın en önemli tedavisi yaşam tarzı değişiklikleri ve diyet önerileri ile ilaç tedavisinden oluşmaktadır. Bu hastalar, hızlı yemek yememeli, gıdaları iyi çiğneyerek yutmalı, sigara ve alkolden kaçınmalıdır. Kızartma, yağlı yemek, baharatlı gıdaların yanında sucuk, salam, sosis gibi besinlerden uzak durmalıdır. İçecekler aşırı sıcak ya da aşırı soğuk içilmemelidir. Gazlı içecekler bırakılmalı; su içilmelidir. Bol sebze ve meyve yenilmelidir. Hastalara asit baskılayıcı ilaçlar ve eğer helikobakter pylori pozitif saptanmışsa buna yönelik antibiyotikler verilmelidir. Gastrit ilaç ve diyet önerileri ile genellikle başarılı bir şekilde tedavi edilebilen iyi seyirli bir hastalıktır. Düzenli takipler ihmal edilmemelidir.